7 сакавіка. ПХД
Штосуботу — паркава-гаспадарчы
дзень. Салдат дзеляць на маленькія групы і даручаюць бесталковую працу.
Пры гэтым кіруюцца прынцыпам, каб салдат не стаяў без справы.
Спачатку мяне адправілі на КПП, паказалі: вось адсюль і дасюль зьбірайце сьмецьце, «бычкі» закопвайце пад сьнег.
Калі
праца была выкананая, мы пайшлі на харчовы склад, разьбіралі бульбу.
Бульба, падмёрзлая і гнілая, аддавала трупным пахам. Пальцы патаналі ў
бульбяной мякаці, як у жэле.
У халадзільнай камеры вісяць
цялячыя тушкі. Штодзень прапаршчык адразае кавалак мяса для салдатаў.
На падлозе і сьценах — засохлая кроў. Я наліў вядро вады, сыпануў
«Дамэстасу», накінуў бушлат і адправіўся ў лядоўню на змаганьне за
чысьціню.
Паабедзе пачалося самае цікавае. Сямёх, у тым ліку
мяне, адправілі на мыцьцё сарціру і ўмывальнікаў. Сродкаў не было, а
мыць чымсьці трэба. Старшына з настальгіяй узгадаў сваю маладосьць, як
яны, «маладыя», мылі «вочкі» пяском... Мы макалі анучы ў гаршкі з-пад
кветак, зачэрпвалі зямлю і паліравалі пажаўцелую эмаль ракавіны...
А як адбываліся вашыя ПХД?
8 сакавіка. Сны
Адбой — любімая частка дня
ўсіх салдат. Кладуся на ложак — і ня хочацца прачынацца. Ніколі больш
ня хочацца чуць гэты агідны «Рота, пад’ём!».
Амаль штоноч бачу сны, нібы гляджу тэлевізар. А што сьніцца?
Сьніцца сон. Сьніцца каханая дзяўчына. Сябры.
У снах я часта падарожнічаю. Вось зусім нядаўна мроілася, што я паляцеў у Ню-Ёрк, а потым — у Прагу.
Сьняцца і кашмары. Нядаўна мне прымроілася, што да нас у частку прыехаў Лукашэнка і пачалася вайна...
12 сакавіка. Нарад па-за чаргой
«Встать! Смирно! Рядовому Вечерку — наряд вне очереди!»
Гэтак
мяне пакаралі перад усім асабістым складам тэрміновай службы. Нехта
выдрукаваў мой армейскі дзёньнік, далажыў начальству. Начальства
вырашыла, што я пішу ня тое, што трэба, і пакарала мяне. У асабістай
справе запісалі, што мне вынесена вымова «за невыкананьне
патрабаваньняў старшага начальніка». Маўляў, перад тым, як публікаваць,
прынось нам на вычытку. Я, натуральна, адмовіўся, за што і паплаціўся.
Але
мушу прызнаць свае хібы. Па-першае, бульба на складзе хоць і гнілая,
але гэта ня значыць, што нам падаюць гнілую бульбу на стол. Па-другое,
баявая гатоўнасьць нумар адзін можа здарацца па пяць-сем разоў на
дзень. А вось дызельны генератар запускаецца радзей, толькі калі
падключаецца прымусовае сілкаваньне. А гэта здараецца раз на паўгода.
Па-трэцяе, сапраўды, у нашай часьці ёсьць некалькі афіцэраў, якія матам
не лаюцца. Але гэтыя выключэньні якраз пацьвярджаюць правіла.
Маючы за плячыма вымову, наўрад ці мне дачакацца сяржанцкіх лычак. А можа, яно і лепей: чыстыя пагоны — чыстае сумленьне.
13 сакавіка. Рамантыка ў войску
Ёсьць тут і свая рамантыка.
Спускаешся
па бэтонных прыступках у халоднае скляпеньне — камандны пункт. Ідзеш
доўгім калідорам у вялікае прыцемненае памяшканьне. Мноства
індыкатараў, тэхнікі, падобнай да першых ЭВМ. Афіцэры не адрываюцца ад
тэлефонных апаратаў, даюць нейкія важныя ўказаньні. Перад імі —
трохмэтровыя падсьветленыя экраны. Пляншэты, за якімі працуюць салдаты
— малююць маршруты паветраных судоў. Усё, як у кіно. Тэхніка,
відавочна, не новая, але атмасфэра фантастычная.
Калі мяне
перавялі з пляншэту на РЛС — радыёлякацыйную станцыю, я пайшоў у начную
стажыроўку за індыкатар. Зялёная стрэлка робіць шэсьць абаротаў у
хвіліну. Менавіта такая дыскрэтнасьць выдачы інфармацыі на
перамяшчэньні самалётаў.
Калі наша дзяжурства скончылася, мы
ляглі спаць. Менавіта там, у мэталічным кузаве радыёлякацыйнай станцыі,
сярод дзеючых прыбораў і агрэгатаў. Паслалі бушлаты, уключылі батарэю і
заснулі...
14 сакавіка. Войска — не турма?
Войска —
асаблівы від зьняволеньня. Наша часьць нагадвае выпраўленчую калёнію —
«хімію», дзе мы ўсе, невінаватыя, атрымалі па паўтара году.
Раптоўна
пачалася эпідэмія грыпу. Адмянілі наведваньні і звальненьні. У сувязі з
пачаткам вучэньняў «Восень-2009» строга забаранілі мабільныя тэлефоны.
Зьнянацку перастаў працаваць таксафон-аўтамат. Мы, салдаты, аказаліся
адарванымі ад сьвету. Здаецца, зьбег абставінаў, але, знаходзячыся тут,
усё менш верыш у супадзеньні.
Да многіх зьбіраюцца бацькі,
родныя, дзяўчаты з Гомелю, Менску, Магілёву. Хлопцы тыдзень, а то і
месяц чакалі нядзелю, каб выйсьці ў горад і пабачыць блізкіх. І вось
вам паведамляюць, што заўтра нікуды не пойдзеце — і ўсё.
Звальненьні
паложаны вайсковым статутам. Кожны салдат мае права на звальненьне раз
на тыдзень. Нашае камандаваньне гэта ўпарта ігнаруе і адпускае салдат
пад строгае «але», толькі калі прыязджаюць бацькі. Некаторыя хлапцы
вылазілі з вайсковай часткі толькі адзін-два разы за паўгода-год
службы.
Хай пасьля не зьдзіўляюцца, чаму маладыя хлапцы ўпарта ня хочуць ісьці ў гэтую армію.
16 сакавіка. Зьбіраем бібліятэчку
У пакоі —
тэлевізар, вялікая пашарпаная канапа, некалькі партаў, крэслаў. На
падвоканьні — гаршчкі з дэкаратыўнымі кветкамі. На сьценах — партрэт
галоўнакамандуючага і тыпавыя плякаты пра структуру ўзброеных сілаў,
дзяржаўны лад, герб, сьцяг РБ, герояў-лётчыкаў і парадак прызначэньня
кляснасьці сьпецыялістаў. На тумбачцы — акварыюм з залатымі рыбкамі,
адрыўны каляндар «Родны край» і кніга пра герб і сьцяг. Гэта — пакой
для адпачынку і інфармаваньня. Альбо, па-салдацкаму, «ленінка».
Мы
з салдатамі зьбіраем бібліятэчку. Пакуль кніг мала, захоўваем іх у
тумбачцы. Старшына паабяцаў уладкаваць шафку, калі тумбачкі будзе
замала. Ужо маем некалькі кніжак замежных клясыкаў, «Адкусі галаву
вароне» і «Каханак яе Вялікасьці» Уладзіміра Арлова, падпісаныя
аўтарам, Курт Ванегут, Кафка, Пялевін, «Псыхалёгія лідэра» і «Мова
пісьма», Халед Хасэйні «Бягучы за ветрам», Эліза Ажэшка «Хам», Генрык
Сянкевіч "Quo vadis?" і іншыя.
Гэтак выглядае правая палова
палічкі. Зьлева стаяць запыленыя карэньчыкі кніг невядомых мне аўтараў.
Пагартаўшы іх, я двойчы падзякаваў Богу, што Савецкі Саюз закончыўся і
ніхто не прымусіць гэта чытаць.
Некалькі кніг выняў зампаліт:
«Армія ў нас, вядома, па-за палітыкай, але ты сам разумееш...» Пад
сумнеў патрапіла «ARCHE» 2004 году выпуску, Уладзімір Арлоў «Прысуд
выканаў невядомы» (пра Ігната Грынявіцкага, які зьдзейсьніў замах на
расейскага цара) і чамусьці «Пяць мужчын у лесьнічоўцы», п’есы Алеся
Петрашкевіча «Приласкать и уничтожить» і вершы-байкі Алеся Няўвеся
«Адлуп».
Рэестр кніг пакуль не стваралі. Салдаты і сяржанты вольна бяруць, што падабаецца, і чытаюць. Так бы мовіць, самаадукоўваюцца.
Зьвяртаюся
да ўсіх спрычыніцца да нашай бібліятэчкі і даслаць кніжкі найлепш
мастацкай і навукова-папулярнай літаратуры, на адрас: горад Мазыр,
вуліца Астроўскага, в/ч 48694, індэкс 247760. Разумны салдат — моцнае
войска.
|